Dojrzałość szkolna
Fakt pójścia do szkoły stanowi bardzo ważny moment w życiu dziecka. Razem z dzieckiem wydarzenie to przeżywają rodzice. Na długo przed rozpoczęciem roku szkolnego kupowana jest wyprawka, wokół dziecka tworzy się atmosfera nagłego, wzmożonego zainteresowania, wypełniana radością (moje dziecko idzie do szkoły), a także niepokojem (jak da sobie radę?). To w jakim stopniu dziecko poradzi sobie w rzeczywistości szkolnej zależy od stopnia jego dojrzałości szkolnej.
Pojęciem dojrzałości szkolnej określa się poziom rozwoju dziecka, niezbędny do podjęcia różnorodnych obowiązków, jakie niesie za sobą szkoła. Jest to osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, emocjonalno-społecznego oraz intelektualnego, które czyni je wrażliwym na systematyczne nauczanie i wychowanie w pierwszej klasie szkoły podstawowej.
Do kryterium dojrzałości szkolnej zaliczać będziemy: dojrzałość fizyczną, dojrzałość intelektualną, dojrzałość emocjonalno-społeczną oraz dojrzałość do nauki czytania i pisania i dojrzałość do uczenia się matematyki.
Dojrzałość fizyczna
to stan zdrowia, sprawność ruchowa, odporność na zmęczenie, osiągnięty ciężar ciała, wzrost. Dojrzałość ta pozwala na osiągnięcie umiejętności takich jak: wspinanie się na urządzenia, pełzanie, skakanie, gry z piłką, wykonywanie prawidłowo prostych ćwiczeń gimnastycznych, jak: przysiady, siady, skłony, podskoki naprzemienne. Dziecko ma dobrze rozwiniętą koordynację ruchową; czyli jeździ na rowerku, nartach, rolkach itp. Ma również prawidłową koordynację wzrokowo – ruchową, tj. wycina, rysuje: koło, kwadrat, trójkąt, znaki literopodobne oraz pisze litery pisane.
Dojrzałość emocjonalno-społeczna
Dojrzałość emocjonalno-społeczną dziecko osiąga, gdy obserwujemy jak samodzielnie nawiązuje prawidłowe i chętnie kontakty z rówieśnikami, jest stabilne emocjonalnie, rozumie i stara się przestrzegać zasad i reguł panujących w grupie.
Dojrzałość intelektualna
Dziecko dojrzałe intelekualnie to takie, którego cechuje ciekawość świata, motywacja do poznawania i zdobywania nowej wiedzy, potrafiące w sposób zwięzły i logiczny wypowiadać się, zadawać pytania, posiada podstawową wiedzę o sobie i otaczającej go rzeczywistości, jest świadome cykliczności zjawisk przyrodniczych i następstwa czasowego, wykazuje prawidłowy poziom rozwoju funkcji poznawczych: pamięci, mowy, percepcji, uwagi.
Dojrzałość matematyczna
Dojrzałość matematyczna opiera się na zdolności dziecka do rozumowania operacyjnego na poziomie konkretnym. Dziecko musi rozumieć sens kodowania i dekodowania informacji za pomocą umownych symboli. Potrafi przeliczać przedmioty, dodawać i odejmować przy pomocy liczmanów lub palców, posługuje się liczebnikami porządkowymi, posiada prawidłową orientację przestrzenną, rozumie i umie określić stosunki przestrzenne, czasowe i ilościowe w praktycznym działaniu, prawidłowo klasyfikuje obiekty ze względu na 1-2 cechy.
Dojrzałość do nauki czytania i pisania
Dojrzałość do nauki czytania i pisania opiera się, podobnie jak dojrzałość matematyczna, na rozumieniu sensu kodowania i dekodowania informacji za pomocą umownych symboli i prawidłowej orientacji przestrzennej. Istotne jest, aby w procesie wspomagania rozwoju doskonalić analizę i syntezę słuchową i wzrokową, pamięć wzrokową i słuchową, uwagę słuchową i wzrokową, pamięć ruchową dzięki czemu możliwe jest przetwarzanie obrazu graficznego na ruch.
Podjęcie obowiązków szkolnych
Podjęcie obowiązków szkolnych jest bardzo ważnym momentem w życiu każdego dziecka. Prawidłowy, harmonijny rozwój we wszystkich sferach daje najwięcej szansy na sprostanie wymaganiom szkolnym. Obecnie zwraca się szczególną uwagę na zależności zachodzące pomiędzy możliwościami rozwojowymi dziecka a wymaganiami szkoły. Dlatego ważne jest osiągnięcie równowagi pomiędzy tymi czynnikami przed rozpoczęciem szkoły